شاهنامه خوانی

در جنگ ها گاه پیش از آغاز حمله وهجوم بر دشمن توسط سرایندگا ن وآواز خوانان حماسی از دلاوریها وپهلوانیها پیشینیان با آواز یاد می کردند که خود در ایجاد تهییج وشور بیشتر وقوی دل نمودن سپاهیان کار ساز بود.

داستانها وروایات شاهنامه از دیر باز در میان بختیاریها سینه به سینه سپرده می شد وتا عصر حاضر پایدار وماندگار گردید،که ازآن بعنوان یکی از آئین های و مراسم در بختیاری یادمی شود.

چراکه در گذشته این قوم پیش از هر رزمی شاهنامه خوانی می کردند وهمین شاهنامه خوانان بودند که در فتح هند،قندهار ... همگام با رزمندگان بختیاری افتخار آفرین بوده اند ونیز در مقابله با مهاجمین افغانی درسر حدات اصفهان وچهار محال وتهاجمات عثمانی در سرزمین های جنوب غربی بختیاری وخوزستان پیروز گری آفریدند.

شاهنامه پس از قرآن یکی از گرامی ترین کتابها در بین بختیاریها است.وبه مناسب حجم وکثرت داستانها ونمایش پهلوانیها بنام هفت لشکر می شناسند واین نام خود بصورت یک مثل در گفتارهای بر زبانهاست ،که هرچیز کثیر وانبوه را هفت لشکر وهر سخن بسیاررا کتاب هفت لشکر مثل می زنند.

شاهنامه خوان بختیاری ،شاهنامه را با صوتی زیبا در مایه های شور ،همایون،وراست پنج گاه وماهور اجرا می کند ،به ویژه تراژد یهای سیاوش،ایرج ورستم وسهراب وداستان فریدون وکاوه آهنگر از غم انگیز ترین آوازها ی شور شاهنامه خوانی بختیاری است.در آوازها ی رزمی شاهنامه خوانی بعلت اینکه آواز خوان گاهی دچار احساسات شد ید در حین خواندن می شد ،دست ها وپاهای او را محکم می بستند.

دکتر جواد صفی نژاد در کتاب عشایر مرکزی می نویسد:"در کهگیلویه وبویر احمد جهت دست یافتن به شاهنامه خوان در غارت ها گاه دیده می شد که آدمها با سوادی را می دزدیدند تا برایشان در جنگ ها شاهنامه خوانی کند ،وبه او زن ومال دارایی می داده اند ،این خود نمونه ای از اهمیت شاهنامه خوانی در بین زاگرس نشینان ایران و قوم لر است ،اما در زمان رضا خان که عشا یر با سلاح شاهنامه مسلح شده بودند ،در سال 1312 دستور منع شاهنامه در ایلات وعشایر ایران صادر گرد ید وامنیه ها به تفتیش چادرها وخانه ها روستائیان پرداختند واین کار تا شهریور 1320 ادامه داشت وسپس کار شاهنامه با لا گرفت."

لایارد در سفر نامه خود به همایش شاهنامه خوانی در حضور محمد تقی خان چهارلنگ در قلعه تل اشاره کرده است.

از دیگر دلایل اهمیت وتوجه به شاهنامه در بختیاری بر گردان شاهنامه به گویش بختیاری است که در سا لهای اخیر توسط یکی از شاعران بختیاری جواد خسروی نیا صورت گرفته است.

جواد خسروی نیا شاعرمعاصر بختیاری علاوه بر اشعاری که در قالب های مختلف به فارسی و لری سروده اند ، قسمت های زیادی از شاهنامه فردوسی را به گویش بختیاری برگردانده اند که هم علاقه ی ایشان و کلا بختیاری را به شاهنامه نشان می دهد و هم برای ماندگاری واژه های لری و بختیاری که اکثرا ریشه در اوستا و زبان کهن پارسی دارند کار بسیار ارزنده ای است . جلد اول اشعار ایشان به نام " شاهنامه بختیاری " در سال 1380 به چاپ رسید و برای جلد های بعدی تلاش می کنند .

شاهنامه خوانی در سی میلی

هر ساله در سوم فروردین همزمان با برگزاری جشن های ایام نوروز در روستایی با نام سی میلی که در مرکزیت سه شهر رامهرمز و ایذه و مسجد سلیمان قرار دارد مراسم با شکوه شاهنامه خوانی برگزار می شود. در این مراسم تمامی بختیاریهای استان خوزستان و دیگر استان ها حضور پیدا می کنند که عده ایی با خواندن شاهنامه و عده کثیری هم برای تماشا و حضور در این جشن سالیانه حاضر می شوند.در این مراسم شاهنامه خوانان مطرح ایل بختیاری با خواندن اشعار شاهنامه و نقالان جوان و مسن با نقالی صحنه های بدیع شاهنامه و آواز خوانان ایل با آواز خوانی شاهنامه مراسم را همراهی می کنند و در پایان این مراسم که معمولا از ساعت 13 تا 18 به طول می انجامد با نواختن موسیقی محلی و رقص دسته جمعی حاضران در حالی که اکثرا لباس محلی ایل را به تن دارند به پایان می رسد.

عکس هایی از حضور خود جوش و صمیمانه بختیاریها در مراسم شاهنامه خوانی در سی میلی

View Raw Image" jQuery1219662813343="15"> Click for a larger view View Raw Image" jQuery1219663060703="15">